نقش چربی‌ها در بدن

چربی ها منبع اصلی انرژی هستند. به طوری که 70 درصد انرژی در حالت استراحت و 50 درصد انرژی در فعالیت های با شدت کم و متوسط را تامین می کنند. درصورتی که فعالیت های ورزشی بیشتر از سه ساعت طول بکشد نقش ذخایر چربی بسیار مهم است و 80 درصد انرژی در فعالیت های طولانی مدت را فراهم می کند.

چربی ها در غشای سلولی، فیبرهای عصبی و ارگان های حیاتی هم جزیی اساسی و اصلی هستند. هورمون های استروییدی در بدن نیز از کلسترول ساخته شده اند. ویتامین های محلول در چربی هم به وسیله چربی ها جذب و هدایت می شوند. چربی زیر پوستی بدن همچون عایقی از اتلاف انرژی جلوگیری می کند و باعث حفظ و ثبات دمای بدن می شود.

یک بدن سالم نیاز به چربی دارد. بدن از چربی غذا برای ساخت بافت ها و مواد بیوشیمیایی مثل هورمون ها استفاده می کند. بعضی از چربی های موجود در بدن که از چربی مواد ساخته می شود چربی آشکار نامیده می شود که به صورت لایه های چربی بخصوص در قسمت شکم و باسن وجود دارد. نقش چربی آشکار تولید انرژی، حفاظت از اندام ها و جلوگیری از دفع حرارت از بدن است.نوع دیگر چربی در بدن چربی غیر آشکار است.

این نوع چربی در قسمت های داخلی بدن وجود دارد و نقش آن تشکیل قسمتی از لایه بیرونی سلول ها، بخشی از سلول های عصبی، بخش مهمی از مغز، حفاظت بافت های داخلی بدن، بخشی از هورمون ها و صفرا است.

روغن جامد و مایع

در غذاهایی که می خوریم دو نوع چربی وجود دارد که بر مقدار کلسترول خون تاثیر می گذارد. چربی های اشباع شده و چربی های اشباع نشده. چربی های اشباع شده به بالارفتن کلسترول خون کمک می کنند و می توانند به همان مقداری که در غذاهای روزانه مصرف می شوند کلسترول خون را بالا ببرند. این نوع روغن ها در حرارت معمولی به صورت جامد هستند. اما چربی اشباع نشده به پایین آمدن کلسترول خون کمک می کنند.

این چربی ها بیشتر از محصولات گیاهی به دست می آیند و در درجه حرارت معمولی به صورت روغن مایع و نیمه جامد هستند. روغن آفتابگردان و ذرت از بهترین اینها هستند. گفتنی است اگر روغن گیاهی یا نباتی هیدروژنه و جامد شود به صورت اشباع شده درمی آید و خواص روغن های اشباع شده را پیدا می کند.

کلسترول چیست؟

کلسترول نوعی چربی است که در خون و بسیاری از بافت های بدن و بخصوص در سیستم عصبی انسان وجود دارد. این ماده در کبد انسان ساخته می شود و در ساختمان هورمون ها، آنزیم ها و حتی جدار سلول های بدن وجود دارد.متخصصین توصیه می کنند که غلظت کلسترول خون خود را همیشه پایین تر از 200 میلی گرم نگه دارید.

بالابودن کلسترول در خون انسان می تواند احتمال ابتلا به بیماری های قلبی، عروقی، سکته های قلبی، سکته های مغزی، تنگی عروق، نابینایی، سنگ کیسه صفرا و... را افزایش دهد و حتی می تواند ریسک ابتلا به سرطان های مختلف ازجمله سرطان پروستات و سرطان پستان را بالا ببرد.

انواع مختلف کلسترول

کلسترول به دو شکل مضر و مفید در بدن انسان وجود دارد. کلسترول مفید باعث محافظت از جدار عروق قلب و دیگر اعضا بدن می شود و «HDL» (High Densty Lipoprotein) نام دارد. کلسترول مضر بدن باعث رسوب در جدار عروق، تخریب و آسیب رساندن به اعضای مختلف بدن می شود و عامل بسیاری از سکته های قلبی، مغزی است و «LDL» (Low Denstiy Lipoprotein) نام دارد.

باید به خاطرداشت که توصیه اکید محققان این است که همیشه مقدار کلسترول مضر خون را (LDL) کمتر از 130 میلی گرم و میزان کلسترول مفید خون را (HDL) بالای 40 میلی گرم و کل کلسترول خون را زیر 200 میلی گرم نگاه دارید.

یکی از راه های تشخیص احتمال بالای بیماری های قلبی عروقی بالابودن کلسترول مضر خون است. برای بالابردن کلسترول مفید و پایین آوردن کلسترول مضر خون بهترین راه، کم کردن مصرف چربی در غذای روزانه و انجام تمرینات مداوم ورزشی و پیاده روی است.

برای رسیدن به این هدف، قدم اساسی کم کردن مصرف چربی های حیوانی و جایگزین کردن مواد غذایی با منشا گیاهی به جای چربی های اشباع شده و گوشت های قرمز و در کل مواد غذایی با منشا حیوانی، کم کردن مصرف تخم مرغ، مصرف سبزی ها و میوه ها حداقل 10ـ7 نوبت در روز است. لازم به ذکر است که تمام این مراحل باید تحت نظر پزشک انجام شود تا درصورت لزوم از داروهای تکمیلی استفاده شود.

تری گلیسرید چیست؟

هنگامی که بدن بخواهد چربی های مصرف شده را ذخیره کند آن را تبدیل به ماده ای به نام تری گلیسرید می کند. تمام بافت های چربی بدن حاوی تری گلیسرید است که در زمان نیاز برای سوخت و ساز مصرف می شود. از سن 30 سال به بالا احتمال افزایش تری گلیسرید خون بالا می رود.

معمولا بالابودن تری گلیسرید می تواند همراه با افزایش فشار خون، بالابودن اسید اوریک خون و مرض قند باشد و بیشتر منشاء ارثی دارد. مواردی مانند چاقی، مصرف الکل، داروهای هورمونی حاوی استروژن بالارفتن تری گلیسرید خون را تشدید می کند. متخصصین توصیه می کنند سطح تری گلیسرید خون خود را پایین تر از 250 میلی گرم نگه دارید. بین 250 تا 500 میلی گرم حد متوسط و بالای 500 به درمان نیاز دارد.

با تری گلیسرید بالا چه باید کرد؟

کاهش مصرف چربی در غذای روزانه بهترین اقدام است. حداکثر مقدار چربی که مجاز به مصرف آن هستیم حدود 25 گرم در روز است. البته این میزان شامل تمام مواد حاوی چربی ازجمله روغن های گیاهی است. غذاهایی که حاوی سبزی ها و انواع غذاهای دریایی هستند باعث کاهش چربی خون (هم کلسترول و هم تری گلیسرید) می شوند.

درصورتی که سیگاری هستید از همین امروز آن را ترک کنید. همچنین از مصرف الکل جدا پرهیز کنید. تمرین های ورزشی می توانند سطح تری گلیسرید خون شما را به راحتی و به میزان زیادی پایین بیاورند. حتی بعد از یک بار ورزش سطح تری گلیسرید خون پایین تر می آید مدت ورزش باید حداقل 45 دقیقه در روز و حداقل 5 روز در هفته انجام شود. البته تمام این نکته ها باید زیرنظر پزشک انجام شود تا درصورت لزوم داروهای تکمیلی نیز تجویز شود